Home » دسته‌بندی نشده » ادیان جدید

ادیان جدید

«… و شما را ملت ملت و قبیله قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایی متقابل حاصل کنید؛ در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست…» حجرات/۱۲

ادیان جدید، جنبش‏های نوپدید دینی، ادیان بدیل یا ادیان دوران جدید همگی واژگانی هستند که از پدیده جدیدی در جهان معاصر خبر می‏دهند و پژوهش‏های گوناگونی را در حوزه‏های مختلف علوم از جمله جامعه‏شناسی، دین‏شناسی، روان‏شناسی و جرم‏شناسی به خود اختصاص داده‏اند. مراکز و نهادهای گوناگونی در بررسی این مسأله شکل گرفته و شخصیت‏های معروف و پرتلاشی در این عرصه پژوهشی پای نهاده‏اند. به لحاظ منابع و نوشته‏ها نیز کتابخانه‏ها و کتابفروشی‏ها از کتاب‏های مربوط به این پدیده پرشده‏اند و در حوزه اطلاع‏رسانی و ابزار مرتبط با آن مانند اینترنت، صرف‏نظر از سایت‏هایی که اختصاصا به این مهم پرداخته‏اند، در اغلب دپارتمان‏های دین‏پژوهیِ مستقل، یا مرتبط با دانشگاه‏های معتبر دنیا بخشی تحت همین عنوان ایجاد شده است که در آن، علاوه بر معرفی منابع تحقیق و محققان این حوزه به دل‏مشغولی‏های تحقیقیِ ارباب قلم در این حوزه پرداخته‏اند و برای تکمیل فرایند اطلاع‏رسانیِ خویش و نیز در دسترس‏قراردادن منابع و مآخذ، نشانی سایت‏های اختصاصیِ ادیان و جنبش‏های نوپدید را در خود جای داده، به معرفی دیگر مراکزی که در این زمینه به پژوهش اشتغال دارند، پرداخته‏اند.

مطالبِ این حوزه نیز دارای تنوع بسیاری است. برخی را کسانی نگاشته‏اند که دارای نگاهی جانبدارانه به موجودیت این ادیان بودند و در لابلای کلمات آنها نوعی دفاع مطلق دیده می‏شود. برعکس، بخشی از مطالب از سوی مخالفان و گاه ارباب دین‏های سنتی بر ضد این حرکت‏ها نوشته شده‏اند که البته هر دو مجموعه در جای خود حاوی نکات ارزشمندی هستند که در بررسیِ این موضوع باید از تمامی آنها سود جست، و در نهایت گروه سومی هستند که نگاهی پدیدار شناختی دارند و در کاوش‏های خویش در پی مبانی، اصول، خاستگاه و چرایی این پدیده هستند.

در این میان، برخی به طرح مباحث نظری و کلیات می‏پردازند و اصولاً جنبه معرفت‏شناختی دارند و برخی در حوزه مطالعات موردی (Case Study) وارد شده‏اند. برخی به زندگی‏نامه تحلیلیِ بنیانگذاران جنبش‏های نوپدید پرداخته‏اند؛ و برخی دیگر با نگاهی جامعه‏شناختی به آسیب‏شناسیِ این پدیده و ره‏آورد و برآیندِ آن توجه کرده، تحلیلی جامعه شناختی و گاه روان‏شناسانه از زیرمجموعه این پدیده و افرادی که به آن‏ها می‏پیوندند ارائه می‏کنند. مقاله حاضر که ترکیبی از دو نوشتار به قلم دو تن از استادان و محققان این حوزه است، در عین اختصار، دارای مطالب و اطلاعات ارزشمندی است که می‏تواند در به دست دادن نگاهی اجمالی و کلی به این پدیده برای خوانندگان مفید افتد.

شاید خوانندگان ارجمند ارائه تعریفی جامع و مانع از ادیان جدید را انتظار داشته باشند، امّا نظر به نگاه‏های مختلف در تعریف ادیان جدید که عبارت‏اند از تعریف‏های الهیون، جامعه‏شناسان دین، تاریخ‏شناسان ادیان، روان‏شناسان دین و دین‏پژوهان در این نوشتار کوتاه به آنچه در لابلای این دو مقاله ترجمه شده ذیل است اکتفا می‏شود و اگر ابهامی در تعریف موضوع باشد در مقالات آتی که به تعریف ادیان جدید اختصاص خواهد داشت، زدوده خواهد شد.

درباره مقاله دکتر گاردون ملتون ذکر این نکته لازم است که سیر تاریخی مطالعه ادیان جدید یا جنبش‏های نوپدید دینی در این نوشتار به خوبی بیان شده است؛ به خصوص که نویسنده در این زمینه از شخصیت‏های اصلی به حساب می‏آید و همین بر غنا و اعتماد به آنچه نوشته، می‏افزاید. کتاب‏شناسیِ انتهای مقاله برای تحقیقات و کسب اطلاعات بیشتر بسیار مفید خواهد بود.

بی‏تردید، در این ترجمه نارسایی‏هایی وجود دارد که از جمله باید به اسامی فارسیِ جنبش‏ها اشاره نمایم. امید می‏رود در ادامه راه با کسب نظرها و پیشنهادهای اساتید و خوانندگان ارجمند به نام‏های معیار و ثابتی دست یابیم. به هر حال، نوبودن موضوع و کاستی‏های موجود در برخی آثار ترجمه‏شده در این زمینه که در بعضی از کتاب‏هایی که به تمامی ادیان دنیا می‏پردازند، ارائه شده‏اند، روند تحقیق در زمینه ادیان جدید را با دشواری مواجه می‏سازد که با امید به رفع ابهامات، برآیندی بهتر را پیش‏بینی می‏‌کنیم.

منبع: مجله هفت آسمان، شماره ۱۵، پاییز ۱۳۸۱، صفحه ۲۲۷ – ۲۲۸.

مقاله ۱: درآمدی بر جنبش‌های نوپدید دینی (اِلین بارکر)

مقاله ۲: مطالعات ادیان جدید؛ گذشته و حال (گارودن مِلتون)

Check Also

ar-s-02-06

نهضت‌های پروتستان‌های ناراضی

فصل هفتم، از کتاب «مسیحیت و کلیساهای آن»، به قلم آرمان رشدی، دی‌ماه ۱۳۸۸- ژانویه ...

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *